Czy spędzanie czasu na świeżym powietrzu w dzieciństwie może sprawić, że jako dorośli będziemy bardziej dbać o planetę? Tak sugeruje fascynujące badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Missouri i Illinois, które pokazuje, jak wczesne doświadczenia z naturą kształtują nasze ekologiczne nawyki.
Wyobraź sobie: jako dziecko biegasz po lesie, biwakujesz pod gwiazdami, obserwujesz ptaki czy sadzisz kwiaty w ogrodzie. Albo uczysz się o środowisku w szkole, oglądasz programy przyrodnicze w TV lub bierzesz udział w zorganizowanych wycieczkach do parku. Według badania, te dwa rodzaje doświadczeń – rekreacja na świeżym powietrzu i edukacja środowiskowa – mają długoterminowy wpływ na to, jak jako dorośli traktujemy planetę. Badacze przeanalizowali odpowiedzi z ankiety online, w której wzięło udział ponad 600 dorosłych mieszkańców Illinois w USA. Okazało się, że dziecięca rekreacja na łonie natury wzmacnia „połączenie z naturą” (tzw. CTN – Connection to Nature), czyli poczucie jedności z przyrodą. To z kolei buduje wartości ekologiczne, takie jak troska o środowisko i innych ludzi (wartości biosferyczne i altruistyczne). Natomiast edukacja środowiskowa bezpośrednio wpływa na te wartości, nawet jeśli nie zawsze wzmacnia emocjonalne połączenie z naturą. A co z zachowaniami? Osoby z silnymi wartościami ekologicznymi deklarują, że chętniej angażują się w prośrodowiskowe działania: oszczędzają energię i wodę w domu (styl życia konserwacyjny), rozmawiają z innymi o problemach ekologicznych (społeczny aktywizm) czy podpisują petycje i wspierają polityki ochrony środowiska (obywatelska postawa). Badanie potwierdza, że te dziecięce przygody mogą wyjaśniać aż 35-59% wariancji w naszych dorosłych postawach!
Dlaczego to ważne dla One Health? One Health podkreśla, że zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska jest ze sobą powiązane. Dbanie o naturę – np. poprzez recykling czy ochronę lasów – pomaga zapobiegać kryzysom jak zmiany klimatu czy utrata bioróżnorodności, które wpływają na nas wszystkich. Badanie sugeruje, by zachęcać dzieci do zabawy na zewnątrz i edukacji przyrodniczej – to inwestycja w zdrowszą planetę i społeczeństwo.
Za: Shin, S., & van Riper, C. J. (2025). Childhood outdoor recreation and environmental education shape pro-environmental behavior among adults: A study of residents in Illinois, USA. Society & Natural Resources, 38(6), 563–586. https://doi.org/10.1080/08941920.2024.2449048
Prof. dr hab. Piotr Tryjanowski
Katedra Zoologii – Uniwersytet Przyrodniczy w PoznaniuOrnitolog, specjalista z ekologii behawioralnej, wpływu klimatu, ptaków krajobrazu rolniczego i ekologii miast..
Zobacz inne artykuły:
Zooterapia w tradycji i badaniach naukowych – przykład z Etiopii
Choć współczesna medycyna opiera się na zaawansowanej technologii i syntetycznych lekach, w wielu społecznościach świata…
Dziecięce przygody z naturą kształtują nawyki
Czy spędzanie czasu na świeżym powietrzu w dzieciństwie może sprawić, że jako dorośli będziemy bardziej…
Zdrowie w ruchu: jak nasze spotkania ze zwierzętami napędzają dobrostan (a czasami kłopoty)
Czy spacer po parku, karmnik na balkonie albo walka z myszami w piwnicy mogą zmieniać…
